Historiek

voor een korte samenvatting van de historiek, klik op deze link

Historiek van de site

Aan het eind van de 19de eeuw was de haven van Brussel zo succesvol dat ze dringend uitbreiding zocht. Die uitbreiding kwam er op de Thurn en Taxis vlakte, net buiten de vijfhoek. Tegelijk werd het kanaal uitgediepd en verbreed.

De wet van 19 augustus 1897 brengt de terreinen onder het bestuur van de stad Brussel. Voorheen lagen deze binnen de administratieve grenzen van de gemeenten Sint-Jans-Molenbeek en Laken.

De Thurn en Taxis site wordt gebouwd tussen 1900 en 1907 (de officiële start van de werken vindt plaats op 28 juni 1900, en wordt bijgewoond door koning Leopold II). Het wordt een enorm station, gekoppeld aan een gigantisch douane-entrepot. Het geheel beslaat maar liefst 32 hectare.

De Havenlaan wordt aangelegd rond 1906-1907, met als hoofddoel de nieuwe haveninfrastructuur te bedienen. Ze komt in de plaats van de oude Thurn en Taxislaan, een eenvoudige weg die de vlakte doorkruiste met lantaarnpalen aan beide zijden. De Havenlaan krijgt haar definitieve naam op 23 augustus 1907. Ze is uitzonderlijk breed (18,5 meter wegdek plus twee voetpaden van 6 meter breed) en wordt aangelegd met stevige kasseien. Een typevoorbeeld van een havenlaan, bedoeld om zwaar en omvangrijk vrachtvervoer toe te laten te manoeuvreren.

Het originele plan van het stuk van de Havenlaan tussen Saincteletteplein en Redersplein, uit 1913.

De oudste platanen langs de Havenlaan dateren van 1927. Bomen werden traditioneel aangeplant langs kanalen om de verdamping van water te beperken en om ervoor te zorgen dat de paarden die in die tijd de schepen voorttrokken niet heel de dag in de zon hoefden te lopen; ook aan het Brussels kanaal werden bomen met dit doel aangeplant.

De laan zou het eigendom blijven van de “Société du Port et des Installations maritimes de Bruxelles” tot in 1962, wanneer ze kosteloos wordt overgedragen aan de Stad Brussel, die ze op haar beurt in 1990 overdraagt aan het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Uiteindelijk wordt de laan in 1999 officieel opgenomen als deel van het wegennet van het Gewest.

De laatste herstellingswerken aan het kasseien wegdek dateert van het jaar 1970.

De Havenlaan is vandaag de laatst overblijvende industriële as van belang in Brussel die haar traditionele karakteristieken heeft weten te behouden.

Historiek van de heraanleg

Op het einde van de jaren 90 werden er aan de Haven van Brussel plannen gemaakt om een logistiek distributiecentrum uit te bouwen op de braakliggende terreinen tussen het TIR-centrum (Transport International Routier) en Thurn & Taxis. De bedoeling was een multimodaal overslagcentrum te creeren: goederen zouden via trein, vrachtboten en vrachtwagens op deze plek aankomen en worden overgeslagen op kleinere vrachtwagens om de binnenstad te bedienen. Na enige tijd werd het duidelijk dat er van multimodaliteit geen enkele sprake was: aanvoer langs het kanaal en het spoor zou er niet komen, enkel vrachtvervoer. Het werd ook duidelijk dat het eerder een uitbreiding van het huidige TIR-centrum zou zijn, dan een echt herverdeelcentrum voor de stad. Goederen zouden van buitenaf tot ver binnen de stad worden aangevoerd, om later weer in omgekeerde richting te vertrekken. (meer info)

De Havenlaan moest voor de inplanting van dit nieuwe project een heraanleg krijgen en liefst met een zo stevig mogelijk betonnen wegdek om de massale aanvoer van nieuw vrachtverkeer te verwelkomen. Toenmalig Minister van Mobiliteit Pascal Smet verguldde de bittere pil die de wijk diende te slikken met het inplannen van fietspaden en trottoirs.

Op 8 juli 2008 stemden de Stad Brussel en de Gewestelijke Ontwikkelingsmaatschappij van Brussel (GOMB) voor de plannen van heraanleg van de Havenlaan. De Directie Monumenten en Landschappen van het Bestuur Ruimtelijke Ordening en Huisvesting (BROH), de Directie Stedenbouw van het BROH en Leefmilieu Brussel (BIM) stemden tegen deze plannen. De verenigingen BRAL, IEB en ARAU uitten toen eveneens hun bezwaren tegen dit project (bekijk bezwaren BRAL).

Minister voor de Haven Brigitte Grouwels verloor tegen het einde van de vorige legislatuur echter de steun van haar regering voor het BILC-project. De toekomst van de terreinen is tot op de dag van vandaag onduidelijk. De acties van IEB, BRAL, ARAU en NO-BILC hadden hun vruchten afgeworpen. Momenteel bekijkt men de opportuniteit om een overslagcentrum op de terreinen van Schaarbeek-Vorming te installeren.

Bij het aantreden van de nieuwe regeringsploeg werd na het afvoeren van het BILC-project ook de heraanleg van de Havenlaan in de koelkast gestopt. Maar net voor het aflopen van de bouwvergunning, verkregen in 2008, wil de huidige Minister van Mobiliteit Brigitte Grouwels het project er nog gauw doorduwen. De vraag of het voorliggende project ondertussen niet aangepast dient te worden, wordt niet gesteld. Ondanks protest van verschillende kanten en een persconferentie van het buurtcomité Maria-Christina, ARAU en Brusselfabriek op 22 maart 2011 wordt in sneltempo het contract met de aannemer getekend. De werken zouden in april 2011 van start moeten gaan. Na protestacties van buurtbewoners wordt de kap van de platanen uitgesteld tot het broedseizoen voorbij is. Begin september 2011 wordt alles in gereedheid gebracht om de werken te starten, maar in extremis worden die stilgelegd door de Procureur des Konings: er zijn ernstige problemen met de bouwaanvraag.

De definitieve heraanleg wordt uitgesteld. Iedereen is voorstander van een voorlopige heraanleg van de trottoirs en de fietspaden. Maar de nieuwe plannen van Mobiel Brussel blijken duur (900.000€) en niet zo voorlopig als men wil laten uitschijnen. Er worden betonnen tegels voorzien: het studiebureau Arboriconseil voorziet dat de wortels van de bomen hierdoor beschadigd zullen worden waardoor hun levensverwachting sterk zal afnemen. Het alternatieve voorstel van de APKP werd onder de mat geveegd en wordt voor de keuze gesteld: dit plan of geen heraanleg van voet- en fietspaden.

• Inloggen